اگر تصمیم به خرید چرخ خیاطی دارید٬ بهتر است بدانید که دو راسته فروش آن در خیابانهای
خیام و جمهوری است. البته خیابان خیام از سالهای دور٬ راسته اصلی و بورس چرخخیاطی پایتخت به حسابمیآید. در این خیابان٬ از میدان محمدیه تا چهارراه گلوبندک راسته چرخیهاست. خیلی ها برای خرید به این راسته سر میزنند چون میگویند که این راسته راست کار آنهاست و قیمت چرخ خیاطی در این خیابان دستکم 50 هزارتومان ارزانتر از خیابان جمهوری است.
در این راسته انواع چرخهای خیاطی٬ از مدل کلاسیک مارشال (همان چرخهای سیاه با حس نوستالژیکی که دارند و مادرها و مادربزرگهایمان از آن استفاده میکردند) تا انواع چرخهای مدرن خانگی و برقی و صنعتی به فروش میرسند.
در این قسمت از گزارش کف بازار سری به خیابان خیام زده ایم تا ببینیم بازار انواع چرخ خیاطی در چه وضعیتی است و قیمتها از چه قرارند؟
وقتی از راه مدرسه به خانه میرسیدم و صدای دسته در حال چرخش چرخ خیاطی را که میشنیدم٬ میدانستم مادربزرگم حضور دارد و تا چند روزی خانه ما آغشته به عطر حضور او و چادر نماز و سجادهاش خواهد بود که از خودش جدا نمیکرد؛ و ما بچه ها٬ چند شبی میتوانیم پای قصه هایش بنشینیم و لذت ببریم. حالا با دیدن دوباره این چرخها در بازار حس میکنم مادربزرگ آمده و پشت یکی از این چرخها نشسته و یکی از آن حکایات شنیدنیاش را زمزمه میکند.
گرچه این طور که پیداست و صاحبان مغازهها میگویند٬ این روزها خیلی از مردم تنها برای خرید جهیزیه و یا تعمیر به این راسته سر میزنند و از مغازههای دوطرف این خیابان که شاید 150 مغازه باشد میتوانند با پرس و جو چرخ خیاطی مورد دلخواه خود را خریداری کنند٬ البته حالا به قول بعضی از مغازه دارها چرا مردم چرخ خیاطی بخرند
وقتی به راحتی میتوان خیلی ارزانتر لباس دوخته با قیمتی مناسب خرید در حالیکه تهیه چرخ خیاطی و دوخت لباس حالا با قیمت بالا به یک معضل بزرگ در خانوادهها تبدیل شده است.
در این راسته شما میتوانید انواع چرخ خیاطی های سفید سلفون شدهای را که با انواع و اقسام دکمه های رویشان٬ کلی کار از دستشان برمیآید٬ ببینید. میتوانید انواع ماشینهای دوخت و انواع ماشینهای سردوزی گلدوزی و خلاصه هر چیزی را که فکرش را بکنید٬ ببینید. حتی پاساژهای راسته هم اختصاص به فروش چرخ و لوازم جانبی آن دارند. جالب اینکه٬ اینجا میتوانید چرخهای دست دوم با قیمت پایینتر را هم خریداری کنید و فقط باید حواستان را حسابی جمع کنید که چرخ سالم باشد. البته به قول مغازه دارها این چرخهای دست دوم یا استوک٬ بعضًا٬ هم عمر بیشتری دارند و هم با کوچکترین ضربه مثل برخی چرخهای تازه وارد بازار شکسته و یا ترک نمیخورند و در جای خود ثابت و محکم میایستند و کار خوبی را تحویل شما میدهند. چون به قول این فروشندهها قدیمیاند و عمر و دوامشان چندین و چند برابر چرخهای امروزی است. البته برخی نیز میگویند این چرخها زیاد کار آیی ندارند و مردم تنها آنها را برای نمایش گذاشتن میخرند.
اکثر چرخها در این راسته ژاپنی٬ تایوانی٬ چینی و البته ایرانی هستند. اسمهایی مثل ژانومه٬ جک٬ زوجی٬ یاسمین٬ میتسوبیشی٬ مارشال٬ کاچیران٬ جاگوار٬ ریتا٬ تویوتا و... اسم دهها برند را روی چرخهای مختلف خواهیددید.
چرخ خیاطیها در کل در خیابان خیام به دو دسته خانگی و چرخهای صنعتی تقسیم میشوند که هر کدام کارایی مخصوص به خود را دارند. در مسیر وقتی به سوی خیابان خیام میرفتم تصورم این بود که این راسته نیز همچون بسیاری از راسته های خرید و فروش پر از هیاهوی آدمهایی خواهد بود که با شوق و ذوق برای خریدمیآیند٬
اما خلوتی خیابان خیام و مغازههایش٬ آن هم در یک روز وسط هفته حسابی توی ذوق میزند!
وارد یکی از مغازهها میشوم. فروشنده مردی حدوداً 60 ساله و بسیار موقر است که آرامش و وقار٬ در رفتار و سکناتاش موج میزند و این آرامش را به فضای پیرامونش نیز انتقال میدهد. گله مند است و حرفهایش حاکی از وضعیت بد این دو سه ساله بازار. هم فروشنده است و هم تعمیرکار کارکشته چرخخ یاطی. دستهای زمخت و سیاه او نشان از کار زیاد و سالها مرارت و تعمیر چرخ خیاطی دارد. خودش را سیدی معرفی میکند و میگوید: 40 سال است در این راسته کار میکنم و حالا پس از این همه سال بشدت احساس خستگی میکنم. کاروکاسبی که خوب نباشد٬ حالی هم نمیماند.
حالاین روزها قیمتها با دلار حسابی بالا پایین میشود و مردم زیاد خرید
نمیکنند. قب ًلا مردم جنس ایرانی را بیشتر میخریدند٬ شاید به جنس وطنی علاقه بیشتری داشتند. در میان
چرخهای خارجی نیز تا چند سال پیش مردم از چرخ خیاطیهایی که توسط کشور ژاپن ساخته میشد و اسم
مارشال روی آن حک میشد استفاده میکردند. البته این چرخهای خیاطی با شکل قدیمی و با حاشیههای
طلایی رنگشان همچنان طرفداران خودش را دارد. به عنوان نمونه چرخ خیاطی وریتاس آلمانی که بالای 60 تا 70
سال قدمت دارد و قیمتاش در حدود 160 تا 200 هزار تومان است؛ یا مدلهای قدیمی مارشال که با پدال کار
میکردند و بعدترها مردم توانستند آنرا برقی کنند٬ الان 180 تا 190 هزار تومان قیمت دارند. برخی چرخها نیز در
مغازههای این راسته تنها جنبه تزئینی دارند و قابل استفاده و دوخت و دوز و کار نیستند.
تنها به ظاهر چرخ خیاطی توجه نکنید در این راسته چرخهای فانتزی و ساده و زیبا هم هستند که برخی خانوادهها برای جهیزیه آن را میخرند اما باید
بگویم که شکل فانتزی آن برخی اوقات گول زننده است و بهتر است چرخی را خریداری کنید که هم دوام بیشتری دارند و هم قیمت بهتر و مناسبتری؛ البته برخی از این فانتزی ها با آرم ژانومه توانسته اند به دل مردم بنشینند و تقریبًا استحکامش هم به کاچیران خودمان شبیه است و برخی نیز شبیه چرخ خیاطی تایوانی و تایلندی است که با قیمتهای بین 420 هزار تومان تا یک میلیون و 200 هزار تومان به فروش میرسند.
سیدی ادامه میدهد: این را هم بگویم که ژانومه انواع مختلف با برندها و کاربریهای متفاوتی دارد که اگر مارک ژاپنی اش باشد مناسب است اما حالا چین هم این مارک را تولید میکند و با برخی از چرخهای خیاطی کاچیران تفاوت قیمتی 30 هزار تا 40 هزار تومانی دارد که بهتر است برای اینکه از کاربرد بهتر آن راضی باشید از نمایندگی خودش آنرا خریداری کنید.
البته چرخ خیاطیهای حرفهای نیز در این راسته پیدا میشوند که قیمتهای آنها نیز متفاوت و براساس
کاربری شان است.
قبلا تصمیم بگیرید چه میخواهید موسویان٬ یکی دیگر از فروشندگان راسته خیام است که در مغازهاش انواع سرکیس هدوز و پس دوز و پل دوز و پانچ را به نمایش و فروش گذاشته است. میگوید: این چرخ خیاطی ها معمولاً با میز خودشان به فروش میروند٬ چون بدون میز خودش به کار نمیآیند و بیشتر مربوط به خیاطیها و تولیدیها هستند. خیلی ازمردم ناآگاهانه وارد این راسته میشوند و برای خرید نمیدانند چرخ خیاطی را برای چه کاری میخواهند. خیلی از چرخ خیاطی ها هستندکه کارهای ساده را انجام میدهند و احتیاجی به برندهای خاص نیست اما طبق کاری که شما از یک چرخ خیاطی
طلب میکنید هم قیمتها متفاوت است و هم امکان دارد بیهوده پول بابت آن بپردازید. پس از قبل باید درست تصمیم بگیرید و بدانید با چه بودجهای میخواهید خرید بکنید و حتمًا از فروشنده مغازه هم سؤال کنید که چرخ خیاطی ساخت کدام کشور است چون ممکن است برندهای مختلفی را روی جعبه ها ببینید. همچنین حتمًا هم به گارانتی و خدمات پس از فروش توجه کنید. خیلیها برای اینکه خرید ارزانتری داشته باشند از بیرون مغازه ها و برخی مغازههای خاص و یا دوره گردها چرخ میخرند که نه گارانتی دارند و نه خدماتی؛ بخصوص اگر دیجیتالیباشند٬ بنابراین پس از مدتی که خراب میشوند قابل تعمیر و یا تعویض نیستند چون از جای معتبری هم خریدارینشده اند.
از او در مورد نوع چرخ خیاطیها در این راسته میپرسم که او ادامه میدهد: در بین فروشگاههای این راسته
فروشگاههایی را پیدا میکنید که چرخهای صنعتی میفروشند. البته چرخهای کامپیوتری و گلدوزی محبوب برخی ها هستند و در این بازار نیز از این چرخها به وفور پیدا میشود که برحسب میزان آپشن هایی که دارند قیمتهایشان از 500 هزار تومان شروع تا 2 یا 3 میلیون تومان و گاه حتی بیشتر نیز ادامه پیدا میکند. یکسری
چرخهای کامپیوتری فوق پیشرفته هم در این راسته وجود دارند که علاوه بر امکانات بسیار٬ طرحهای گلدوزی را به
صورت خودکار میدوزند و گاه بعضی مدلهایشان مودم دارند و به اینترنت وصل میشوند و مستقیم میتوانید
تصویر را از اینترنت بگیرید و روی دستگاه دانلود کنید تا برایتان گلدوزی کند؛ این دستگاهها از کف 2 میلیون تومان
شروع میشوند.
مردم بیشتر خارجی میخرند تا ایرانی!
احمدی نیز که از دیگر مغازهداران این راسته است٬ میگوید: 35 سال است در این راسته کارم فروش و تعمیر انواع
چرخ خیاطی است. حالا مدتی است که به خودم استراحت دادهام و پسرم مدیریت مغازه را به دست گرفته و من
هم به او کمک میکنم. به خاطر شرایطی که در بازار حکمفرماست ما خیلی از وسایلمان را زیر قیمت
میفروشیم و به مردم هم همیشه پیشنهاد میدهیم که چه برندی برای کدام کارشان میتواند استفاده داشته
باشد. برخی به توصیههای ما گوش میکنند و برخی نیز کار خودشان را میکنند و جنس خوبی را نمیخرند و با
این که پول بیشتری نیز میپردازند٬ اما بعد از مدتی به عینه میبینند که در انتخاب چرخ اشتباه کردهاند. در این
راسته 90 درصد چرخ خیاطیها ایرانیاند و 10 درصد خارجی. چرخ خیاطی خانگی ایرانیاش که مارک کاچیران
است از 400 هزار تومان شروع میشود و تا یک میلیون و 800 هزار تومان هم قیمت میخورند. مارک دیگر چرخ
خیاطی ایرانی یاسمین است که قطعاتش خارجی است اما در ایران مونتاژ میشود؛ برخی از وسایلشان خارجی
است. این جا بیشتر چرخ خیاطیها مارک زوجی و جک هستند که مارکهای صنعتی محسوب میشوند و
قیمتشان از بالای 2 میلیون تومان تازه شروع میشود تا...
او ادامه میدهد: در حال حاضر در بازار چرخ خیاطی٬ انواع نمونههای چرخهای دستی٬ برقی و صنعتی با اسامی
گوناگون موجود است. برندهای ژانومه٬ سینگر و مارشال از جمله برندهای خارجی پرفروش و کاچیران از ایرانیهای
مطرح پرفروش به حساب میآیند. همچنین باید بگویم که تمام چرخهای خیاطی موجود در بازار تقریبًا از یک نوع
است و تنها تفاوت آنها با رقیب جدیدشان در سیستم اتوماتیک و قابلیتهای دوخت متنوع آنهاست که همین مزیت
موجب سهولت کار خیاطها شده است.
این مغازه دار میگوید: اگر بخواهیم برندی را معرفی کنیم چرخ خیاطیهای آلمانی در رتبه اول قرار میگیرند. بعد
به ترتیب ژاپنی٬ تایوانی٬ تایلندی و چینی در رتبههای پایینتر قرار میگیرند. البته ما هم از این رتبهها کم نداریم.
شاید باور نکنید٬ اما وقتی چرخ خودمان را به برخی کشورها صادر میکنیم متوجه میشویم که آنها از کارکرد و
کیفیت برخی چرخهایمان شگفت زده میشوند! نمونههایی از این چرخهای خیاطی به کشورهای منطقه و حتی
2/22/2016 ایران روزنامه
http://iran-newspaper.com/Newspaper/BlockPrint/47774 4/5
اروپایی صادر میشود. از آن طرف٬ از کشورهای تایلند٬ تایوان و بخصوص چین واردات چرخ خیاطی به صورت
قانونی داریم. او ادامه میدهد: در گذشته بخش عمدهای از نیاز خانوارها به پوشاک توسط زنان خانه تأمین
میشد٬ در حالی که حالا زنان ما بیشتر زمان خود را در خارج از خانه میگذرانند و آنهایی هم که خانهدارند٬ مثل
زنان خانهدار سابق کمتر فرصت خیاطی کردن دارند. این در حالی است که با رواج مدگرایی٬ نه تنها نیاز بازار به
پوشاک متنوع تغییر نکرده بلکه افزایش هم داشته است. در این میان بیشترین میزان خرید چرخ خیاطی توسط
شاغلان به شغل خیاطی٬ تولیدیهای لباس و شهرستانیها صورت میگیرد.
به گفته احمدی٬ بسیاری از چرخ خیاطیهای مارشال که قب ًلا توسط کشور ژاپن تولید میشد این روزها از تایوان و
تایلند و حتی چین وارد میشوند و گاه تشخیص ظاهری چرخهای ساخت چین از ژاپنی بسیار بسیار مشکل است.
این مسأله موجب شده تا حدودی اعتبار این محصول به خاطر میزان پایین کیفیت زیر سؤال برود اما خیلی از مردم
باز هم مشتری پروپاقرص این چرخهای خیاطی هستند چون هم ارزانترند و هم ظریف؛ اگرچه پس از مدتی
خریداران متوجه خواهند شد که این ارزانی قیمت آنچنان هم مقبول نبوده و به کیفیت آن پی میبرند.
ک ًلا چرخ خیاطیها در این راسته ایرانی اش از 400 هزار تومان تا 800 هزار تومان است و چرخ خیاطیهای خارجی
که به دو دسته استوک و نو تقسیم میشوند از 450 هزار تا حدود سه میلیون و 500 تومان قیمت دارند. این را هم
اضافه کنم بیشتر چرخ خیاطیهای صنعتی خارجی هستند و تا 150 میلیون تومان هم قیمت دارند. البته سابق
چرخ خیاطیهای بِرادر در کشور بود که خیلی از خانوادهها و تولیدیها از آن برای بافتن لباس استفاده میکردند که
این گونه چرخ خیاطیها به دلیل به صرفه نبودن و قیمت تعمیر بالا دیگر کمتر مورد استفاده قرار میگیرند و معمولاً
از 800 هزار تومان قیمتش شروع میشد و گاه تا 4 میلیون تومان هم در نوسان قیمتی بود. چرخ خیاطیهای
صنعتی جک؛ زوجی و جوکی هم در کشور است که محصول کشور چین است و با توجه به تعداد سوزنهایش
قیمتش از 750 هزار تومان تا 10 میلیون تومان است. ژانومه ژاپن هم از یک میلیون تومان تا دومیلیون تومان٬ ژانومه
تایوان و تایلند هم از 320 هزار تومان شروع میشود که کامپیوتری و لوکساش دو میلیون و 300 هزار تومان است.
البته چرخهای صنعتی هم که 5 کله و 10 کله هستند٬ چینی و آلمانی و ژاپنیاش در بازار است و تا 150 میلیون
تومان نیز قیمت دارند.
احمدی اضافه میکند: به نظر من نخ یک چرخ خیاطی باید مختص خودش باشد و تاب نداشته باشد و چرخ همیشه
تمیز و روغن کاری شود. در این حالت است که چرخ خیاطی خوب میماند. برخی چرخ خیاطیها هستند که اسم
دارند اما کیفیت ندارند. به تازگی چرخ خیاطی چینی جانومی که شبیه ژانومه است وارد بازار شده که کیفیت ندارد؛
اما به خاطر قیمت پاییناش مردم میخرند. در مورد چرخهای بِرادر ژاپنی هم باید بگویم که دیگه وارد کشور
نمیشوند چون صرف ندارد و قب ًلا قیمتش از 820 هزار تومان تا 3 میلیون تومان در نوسان بود. او اضافه میکند: در
کشور ما شاید تعمیر یک چرخ خیاطی خانگی بین 20 هزار تا 50 هزار تومان باشد٬ اما در کشورهای دیگر قیمت
چرخ خیاطی و تعمیر و نگهداریاش بالاست. برخی از خارجیها چرخشان را از اینجا میخرند و همین جا هم تعمیر
میکنند چون در کشورهای دیگر تعمیر چرخ خیاطی ندارند.
قیمت انواع چرخ خیاطی در بازار
چرخ خیاطی کاچیران480 هزار تومان تا 820 هزارتومان / چرخ خیاطی
ژانومه 805 هزار تومان تا 2 میلیون و 353 هزار تومان/ چرخ خیاطی
مارشال420 هزار تومان تا 480 هزار تومان/ چرخ خیاطی سینبو 480 هزار تومان تا 530 هزار تومان / چرخ خیاطی
بِرادر 390 هزار تومان تا 550 هزار تومان / چرخ خیاطی فلای من80 هزار تومان تا 150 هزار تومان/ چرخ خیاطی
نیولایف 1146
کاچیران708 هزار تومان/ چرخ خیاطی فاف 1129 کاچیران662 هزار تومان / چرخ خیاطی فاف 1139 کاچیران698
هزار تومان/ چرخ خیاطی 4084
کاچیران764 هزار تومان / چرخ خیاطی نیولایف 4084 کاچیران723 هزار تومان/ چرخ خیاطی و گلدوزی 502
یاسمین کاچیران 488 هزار تومان/ چرخ خیاطی و گلدوزی 501 یاسمین کاچیران499 هزار و 500 تومان
کتاب اختراعات و اکتشافات میگوید٬ اولین چرخ خیاطی را شخصی به نام «تامس سنت» انگلیسی ساخته است.
او ماشینی را در سال ۱۷۹۰ به ثبت رساند که کارش بسیار شبیه به ماشین دوخت زنجیرهای زمان ما بود. البته
هدف از ساخت این ماشین بیشتر دوختن چرم بود. اما هرگز این وسیله مورد استفاده قرار نگرفت و مخترع این اثر
از اختراع آن سودی نبرد تا اینکه در سال ۱۸۳۰ یک خیاط فرانسوی به نام«بارتلمی تیمونیه» موفق شد با ذوق و
ابتکار خود چرخی را بسازد که بسیار شبیه چرخهای خیاطی امروزی بود. بعدها این وسیله در فرانسه مورد
استقبال مردم قرار گرفت ولی گروهی از کارگران که وجود این اختراع را باعث کسادی کار خود می دیدند شبانه به
کارگاه بارتلمی حمله و همه چرخهای خیاطی او را نابود میکنند و بارتلمی از غصه و فقر جان خود را از دست
میدهد. همزمان با این اتفاق «والترهنت» در نیویورک چرخ خیاطی دیگری میسازد که سوزنی همانند سوزنهای
امروزی چرخ خیاطی و سوراخی کوچک در نوک خود داشت. کار این سوزن٬ زدن کوکهای رُز بود. یعنی با نخ٬
حلقهای میان پارچه میزد و سپس حلقه دیگری میآمد و با حلقه اول مانند زنجیر قفل میشد. با همه اینها
«هنت» هرگز موفق نشد این اختراع خود را به ثبت برساند تا روزگاری که افتخار ثبت نخستین چرخ خیاطی نصیب
الیاسهاو شد. همچنین آیزک سینگر نیز در سال 1850در امریکا٬ روش دوخت همزمان از پایین و بالا را ابداع کرد و
در آن سال چرخ خیاطی به شکل تجاری وارد بازار شد. این چرخ خیاطی با دوخت از بالا و پایین و با استفاده از
حرکت پا کار میکرد. اولین چرخهای خیاطی مکانیکی در خط تولید کارخانههای دوخت عمده لباس مورد استفاده
قرار گرفتند تا اینکه در سال 1889 میلادی٬ چرخ خیاطی قابل استفاده در منازل طراحی و به بازار عرضه شد و نهایتًا
در سال 1905 میلادی٬ چرخ خیاطی برقی در سطح وسیعی مورد استفاده قرار گرفت. اولین چرخ خیاطی در کشور
ما در زمان مظفرالدین شاه و همراه با یک خیاط قفقازی به عنوان سوغات از فرنگستان به تهران آورده شد تا با آن
لباس درباریان دوخته شود. پس از آن بود که چرخ خیاطی ابتدا به شکلی بسیار محدود و در ادامه در شمار بالا به
تدریج وارد کشورمان شدند
